We schrijven er regelmatig over: de loonkloof tussen mannen en vrouwen. Het onderwerp staat al jaren op de HR-agenda en vanaf 2026 wordt het verplicht om te rapporteren. Nederland staat in Europa momenteel op de 14e plaats in de Gender Gap Index. Alleen in Luxemburg verdienen vrouwen meer dan mannen, in België is de pay gap heel klein, in Oostenrijk heel groot.
Wij geloven dat het begint bij meten en begrijpen hoe je de loonkloof binnen jouw organisatie berekent. Zodat je die vervolgens kunt vergelijken: met andere organisaties, landen en branches en kunt volgen: zie je een verbetering tov vorig jaar bijvoorbeeld.
In drie simpele stappen laten we je zien hoe je de loonkloof berekent en wat ons daarbij vaak opvalt. Dit zijn geen ingewikkelde rekenmodellen – maar geven je wel een scherpe blik op wat er écht speelt.
Stap 1: Welk salaris krijgen medewerkers daadwerkelijk op hun rekening?
(Gemiddeld maandsalaris vrouwen ÷ gemiddeld maandsalaris mannen) × 100%
Start met de kale cijfers: het gemiddelde bruto maandsalaris van mannen versus dat van vrouwen. Zonder correctie voor deeltijd.
Waarom? Omdat dit verschil een goed startpunt is en vaak ook confronterend.
Een fictief voorbeeld:
In Nederland is dit verschil groot, namelijk 32% (CBS, 2024).
In de praktijk zien we dat deze eerste stap veel losmaakt bij onze klanten. Van ontkenning (“Maar dit zegt toch niks, vrouwen werken hier vaak parttime”) tot ongemak (“Willen we dit écht, dat mannen elke maand zóveel meer salaris ontvangen?”).
Stap 2: Wat verdienen medewerkers rekening houdend met hun contractduur?
(Gemiddeld FTE-salaris vrouwen ÷ gemiddeld FTE-salaris mannen) × 100%
Om eerlijker te vergelijken, reken je salarissen om naar een voltijdsniveau (fte). Zo zie je of mannen en vrouwen met vergelijkbare inzet ook vergelijkbaar beloond worden.
Een fictief voorbeeld:
CBS-cijfers laten zien: het gecorrigeerde verschil in Nederland is 10,5%.
Deze stap haalt het deeltijd-effect eruit. Vaak blijkt dan dat de loonkloof kleiner is – maar nog steeds aanwezig. En dan hoor ik vaak de verklaring: “Vrouwen zitten hier vooral in ondersteunende functies, de goedbetaalde functies zijn meer voor mannen.” Begrijpelijk, maar dan is de vraag: Is dat toeval? Of heeft dit een oorzaak waar je iets aan kunt doen?
Stap 3: Wat verdienen mannen en vrouwen in vergelijkbaar werk.
De meest eerlijke vergelijking maak je door te kijken naar mannen en vrouwen binnen dezelfde functies, functiegroepen of salarisschalen. Zo zie je of er beloningsverschillen zijn bij gelijk werk.
Let hierbij goed op inschaling, doorgroeikansen en de verdeling van functies. Ik zie regelmatig dat mannen makkelijker hoger worden ingeschaald of meer onderhandelen over hun salaris. Of dat vrouwen stelselmatig in lagere schalen terechtkomen.
Een voorbeeld van een fictieve schaal 7:
De CBS-cijfers uit 2022 laten zien (er zijn helaas nog geen recentere cijfers):
Dit is het cijfer waar het in de rapportages om gaat draaien: de gecorrigeerde loonkloof. Wanneer deze >dan 5% is zul je die vanaf 2026 moeten verklaren.
Oorzaken van deze verschillen per branche
Wij werken in veel verschillende branches en zien het daarom met eigen ogen. In sommige bedrijfstaken zijn er nauwelijks verschillen tussen de salarissen van mannen en vrouwen. En in andere bedrijven zien we juist grote verschillen. De verklaring is een bundeling van oorzaken: in een bedrijfstak met een gereguleerd loongebouw of strakke CAO zien we lagere verschillen (onderwijs en overheid). Ook factoren zoals deeltijdwerk, beperkte doorgroeimogelijkheden en of een sector traditioneel mannelijk of vrouwelijk is, dragen vaak bij aan de verklaring.
De moeite waard
Uiteindelijk is het heel simpel: Gelijk werk verdient gelijke beloning.
Organisaties die inzetten op gelijkheid plukken daar de vruchten van. Ze trekken talent aan – en houden het vast. Ze bouwen vertrouwen op. Ze creëren een cultuur waar mensen floreren, omdat ze weten dat ze eerlijk worden behandeld.
De loonkloof dichten is geen extraatje. Het is een randvoorwaarde voor duurzame groei. Voor welzijn. Om ervoor te zorgen dat het werkt.
Wil jij meer weten over de aanstaande wetgeving rondom rapportage gelijke beloning? Bekijk onze factsheet. Heb je hulp nodig bij het berekenen van de loonkloof of het opzetten van een helder functiehuis om verschillen te verklaren, neem dan contact op met Irene (@bunchmark.com).
Deymanstraat 18 B en C
1091 SE Amsterdam
